Filosoof Georg Hegel voor mensen die slecht tegen hun verlies kunnen

Leestijd: ongeveer 3 minuten

Georg Hegel tegen je verlies

Kun je slecht tegen je verlies? In plaats van in een hoekje zitten huilen kun je ook een studie doen naar de meester/slaaf-these van Georg Hegel. Deze Duitse filosoof heeft namelijk een theorie bedacht waardoor je nooit meer een nederlaag zult lijden.

Hegel’s Meester/ slaaf-these

De meester/slaaf-these start eigenlijk met een hele normale aanname, namelijk dat ieder zelfbewust wezen het verlangen heeft om erkend te worden. Ieder mens heeft de wens om door zijn naasten bevestigd te worden in het beeld dat hij of zij van zichzelf heeft.

Het probleem is echter dat mensen teveel erkenning verlangen en dat deze verlangens bovendien ook nog eens vaak tegenstrijdig zijn. Hierdoor is het onmogelijk om iedereen de erkenning te geven die hij of zij verlangt.
Om met dit probleem om te gaan hebben mensen besloten dat er maar gestreden moet worden om de erkenning die beschikbaar is. Neem het volgende voorbeeld:

Schaken

Twee broers kunnen allebei erg goed schaken. Ze zijn allebei zo goed dat ze zichzelf als getalenteerd schaker identificeren en door hun omgeving als zodanig ook erkend worden. Op een dag besluiten de broers om tegen elkaar een partij te spelen. Lange tijd gaat het spel gelijk op, maar op een gegeven moment maakt één van de broers een fout waardoor de ander begint te winnen.

De broer die een fout heeft gemaakt weet zijn schande te verbergen (in een strijd op leven en dood weet je in ieder geval je gezicht in de plooi te houden) en past op een slinkse wijze zijn strategie aan.
Na een paar zetten op achterstand te hebben gestaan geeft de verliezende broer op een laconieke wijze een stuk weg. Boos kijkt de winnende broer zijn tegenstander aan: “Doe even serieus joh! Je bent nu gewoon stukken aan het weggeven!”

Met een zelfingenomen grijns die zijn morele winst verraad reageert de verliezende broer: “Hoezo? Ik was al de hele tijd voor spek en bonen aan het spelen, dit is eigenlijk gewoon een oefenpartijtje, ik speel niet serieus”, waarna hij het schaakbord door zijn tegenstander naar zijn hoofd geslingerd krijgt.

De omslag

De meesters zijn degenen die als winnaars uit de strijd komen. Zij krijgen, op het eerste gezicht, alle erkenning die ze verlangen. De verliezers daarentegen krijgen helemaal niks. Sterker nog, het lijkt erop dat deze slaven veroordeeld zijn om de rest van hun leven hun meesters te erkennen. 1-0 voor de meesters.

Gelukkig stopt hier de strijd om erkenning nog niet, de meesters kunnen de strijd namelijk pas “winnen” door de slaven zo te vernederen dat ze worden geconfronteerd met hun dood-zijn. Georg Hegel bedoelt: de slaaf geeft zichzelf pas gewonnen wanneer hij zo vernederd is dat hij zichzelf begrijpt als iets waarvan geen enkele eigenschap überhaupt nog noemenswaardig is. Het enige wat hij op dat moment nog is, is een naakt lichaam. Wanneer de slaaf dit 0-punt van het leven heeft bereikt , gebeurt er echter iets vreemds.

Doordat de slaaf weet wat het is om letterlijk “niets” te zijn, ervaart het de dingen die het vervolgens maakt om zijn meester te erkennen als dingen die hij of zij uit het niets creëert. Deze kracht een niets te zijn geweest dat nog steeds in staat is om iets te maken geeft de slaaf een hernieuwd zelfvertrouwen. 1-1 , gelijkspel.

De slaaf wint

Hiermee stopt het slotoffensief van de slaven nog niet. Al snel komen de meesters er namelijk achter dat hun winst eigenlijk een Pyrrusoverwinning was. Ze beginnen in te zien dat ze weliswaar de strijd van de slaven hebben gewonnen, maar dat ze vervolgens voor hun erkenning volledig afhankelijk zijn geworden van deze slaven.

De meesters hebben één van de belangrijkste lessen van Hegel geleerd, namelijk dat winnen en het zonder meer erkennen van deze zelfde winst niet samen gaat. Voor het erkennen van je winst ben je, paradoxaal genoeg, volledig afhankelijk van degene die je verslagen hebt. 2-1 voor de slaven. Eindstand.

Kortom

De broer die de schaakpartij heeft gewonnen heeft hier de meester/slaaf-these van Georg Hegel in de praktijk geleerd: Het is onmogelijk om in dit leven te winnen en tegelijkertijd deze winst onvoorwaardelijk erkend te zien worden door diegene die je verslaat. Deze verliezer zal zich altijd beroepen op zijn slechte vorm, zijn laatste blessure, of het slechte transferbeleid van zijn manager.

Hegels theorie gaat niet alleen over familieruzies. Ook op het hoogste niveau zou je ‘m kunnen uitproberen. Bij Melania Trump bijvoorbeeld, dat ga ik in een volgend blog doen.

Meer

Kun je best tegen je verlies, maar ben je wel een druktemaker? Lees dan het blog Filosofie voor druktemakers, over Seneca.